Buzdyganek naziemny Tribulus terrestris, zaliczany do rodziny Zygophyllaceae. Znany w starożytnej Grecji, Indiach i Chinach jako afrodyzjak. Występuje w Południowej i Południowo-Wschodniej Europie, w Południowej Azji, USA, a nawet w Północnej Australii. Jego typowe siedlisko to piaszczyste nieużytki i pastwiska. Potrafi zasiedlać tereny gdzie większość roślin już nie rośnie, albo w okresie suszy zanika. System korzeniowy jest dość głęboki, dzięki czemu roślina doskonale sobie radzi w suchym terenie. Część nadziemna stanowią wysokie 10cm, silnie się krzewią zielonce łodygi płożące o długości 1-1,5m. Pięciopłatkowe jaskrawo żółte kwiaty pojawiają się stopniowo wraz z wzrostem rośliny prze cały okres wegetacyjny. Każdy z nich kwitnie przez 7 dni potem przekształca się w kolczasty owoc, który dojrzewając rozpada się na 4-5 części. Kolce nasion są w stanie dotkliwie skaleczyć w przypadku nastąpienia bosa stopą. W naturze wbijając się w stopy zwierząt wykorzystywane są do przenoszenia nasion i ich rozsiewaniu. Roślina lecznicza choć toksyczna dla zwierząt szczególnie dla owiec. Zawarta w buzdyganku toksyna, triterpenoid , powoduje uszkodzenie wątroby. Zwierzęta intuicyjnie omijają tę roślinę, stąd przez wielu z powodu braku naturalnego regulatora populacji buzdyganek uważany jest jako inwazyjna. Od tysiącleci stosowany jest w tradycyjnej medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej.

Kwitnący buzdyganek
 

W warunkach naturalnych, ciepły klimat buzdyganek naziemny jest byliną. W warunkach krajowych z dużym powodzeniem buzdyganka możemy uprawiać w gruncie jako roślinę jednoroczną. Pozostawiony na zimą wymarza, a opadłe nasiona w sprzyjających warunkach (śnieżna zima) są w stanie przezimować dając wiosenny samosiew. Dobrze rośnie w typowej ziemi ogrodowej, nawet takiej przesychającej, wręcz piaszczystej. Odczyn Ph od obojętnego do lekko kwaśnego, stanowisko słoneczne do półcienia. Jest roślina płożącą i wymaga sporo miejsca. Przy większych nasadzeniach należy go sadzić w rozstawach 70x70cm lub większych. Rozmnażamy go poprzez wysiew nasion najlepiej zaraz po zbiorze, albo wiosną roku następnego. Choć same nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez wiele lat, kiełkują nierówno i w małym procencie, szczególnie te wysiane na wiosnę. Dlatego przed wysianiem należy je namoczyć w wodzie przez 24h, a następnie zmieszać z wilgotnym piaskiem i poddać zimnej stratyfikacji przez 2-3 tygodnie (dolna półka lodówki, nie zamrażarka).

Nasiona buzdyganka

Sadzonka buzdyganka doniczka produkcyjna P7

Tak przygotowane nasiona wysiewamy wczesną wiosna do pojemnika temp podłoża 20-24st, a w fazie 2-3 liści młode siewki przesadzamy do doniczek. Siewki jak tylko się przyjmą szybko zaczynają rosną i bardzo szybko wchodzą w fazę kwitnięcia, które trwa do pierwszych przymrozków. Gdy się dobrze ukorzenia przesadzamy je na miejsce stałe do ogrodu. W pierwszym roku uprawy buzdyganka posadziłem wprost do gruntu. Kilkanaście roślin jakie wtedy miałem wytworzyły średnio rozkrzewione pędy o długości 1m, każda z nich miał ok 20-30 kwiatów. Z opisów jakie można znaleźć w literaturze wynika ze buzdyganek tworzy pędy do 2-3 metrów, a jeden osobnik jest w stanie wytworzyć do 300 owoców-nasion W kolejnym roku posadziłem więc buzdyganki do tunelu foliowego pod pomidorami. Tak posadzone buzdyganki przerosły wszystkie moje oczekiwania. Rosły jak szalone. W połowie lata na ziemi zabrakło dla nich miejsca, postanowiłem więc je „wpuścić” na podpory sznury dla ogórków szklarniowych. Mimo ze nie mają organów czepnych, dobrze się prowadzą na sznurach. Wystarczy raz na kilka dni im trochę pomóc i zapleść w koło sznurka. Po miesiącu dorosły do sklepienia tunelu, a zwisające ciągle rosnące pędy stopniowo opanowywały wszystko czego mogły się uczepić .

Buzdyganek "wspinający się na sznury

Cały buzdyganek naziemny jest roślina leczniczą z naciskiem na znaczenia słowa „cały”. Lecznicze jest zarówno ziele świeże i suszone, kwiaty, korzenie oraz owoce nasiona świeże i sproszkowane. Buzdyganek pobudza spermatogenezę u mężczyzn i owogenezę u kobiet. Zwiększa retencję azotu. Pobudza syntezę białek. Zapobiega stłuszczeniu organów wewnętrznych. Łagodzi objawy andropauzy. W odpowiedniej dawce podnosi poziom naturalnego, endogennego testosteronu, ale równocześnie blokuje receptory androgenowe w gruczole krokowym, przez co może zmniejszać stan zapalny i obrzęk prostaty, ułatwiać oddawanie moczu i zmniejszać ból podczas mikcji. Buzdyganek zwiększa poziom wolnego testosteronu we krwi. To, w jakim kierunku preparat buzdyganka zadziała zależy od dawki, zawartości saponin sterydowych i stosunku fitosteroli do saponin oraz flawonoidów. Stąd efekty po podawaniu buzdyganka są różne i stopień zadowolenia pacjentów zróżnicowany. Jakość i precyzja opracowania preparatu dla sportowców decyduje o efekcie jaki przyniesie w żywym organizmie.

Buzdyganek "opanowujący" tunel foliowy

Wyciągi i preparaty z buzdyganka zwiększają poziom wolnego testosteronu, pobudzają uwalnianie gonadotropiny, lutropiny LH i folikulostymuliny FSH. Efektami tego są: pobudzenie wzrostu mięśni, podniesienie liczby erytrocytów we krwi oraz zwiększenie siły fizycznej. Wspomaganie wzwodu prącia jest związane z uwalnianiem tlenku azotu do zakończeń nerwowych w pobliżu ciał jamistych prącia. Istnieją doniesienia o zwiększaniu liczby, ruchliwości i żywotności plemników w nasieniu i wyraźnym poprawieniu ejakulacji (wytrysku nasienia i porcji /ilości/ nasienia) po podawaniu preparatów buzdyganka.