Rośliny

Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare)

Wrotycz pospolity jest roślina wieloletnią, pochodzącą z rodziny astrowatych. Jest jednym z ok. 70 gatunków wrotyczu występujących głównie na półkuli północnej, na obszarach o umiarkowanych klimacie. Występuje pospolicie na widnych łąkach, przy drogach i miedzach. W Polsce dość pospolity choć w wielu rejonach trudno go znaleźć. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa "athanasia” nieśmiertelność. Preferuje stanowiska słoneczne, niezbyt wilgotne, jest całkowicie mrozoodporny strefa klimatyczna 4-10. Kwitnie od czerwca do sierpnia.Wrotycz pospolity swoim pokrojem przypomina rumianek, posiada sztywne długie łodygi w sprzyjających warunkach nawet 100-120cm. Łodygi rzadko pokryte dużymi pierzastymi liśćmi przypominającymi paprocie. W połowie wysokości rozdzielają się każda na kilka,a ich zwieńczenia pokrywają baldachowate kwiatostany. Kwiatostany rumianku są delikatne niezbyt gęste i posiadają białe płatki. Wrotycz tworzą duże, zwarte, niemal płaskie baldachy kwiatostanowe. To co charakteryzuje wrotycz to jego niepowtarzalny bardzo intensywny zapach podobny do kamfory. Zapach ten jest różnie oceniany, dla jednych miły, przez innych nieprzyjemny. W smaku szczególnie w większym stężeniu jest gorzki.

wrotycz.jpg

Wrotycz jako roślina rodzima jest łatwy w uprawie. Nie ma specjalnych wymagań, preferuje stanowiska słoneczne, przepuszczalne i suche gleby. Najłatwiej go rozmnożyć poprzez podział karpy korzeniowej, albo wysiew nasion. Termin wysiewu nie jest tu krytyczne, ale najlepiej zrobić to wczesna wiosną gdy ziemia jeszcze ma sporo wilgoci. Wysiew od razu na miejsce stałe, siew powierzchniowo na dobrze spulchniona ziemię. Nasiona są drobne, a miejsce siewy wystarczy delikatnie „uklepać” tak by nasiona związać z podłożem. Decydując się na uprawę wrotyczu w ogrodzie należy uwzględnić że jest to roślina dość ekspansywna. Silnie się rozkrzewia i daje duży samosiew. Jej rozrost możemy ograniczyć poprzez wkopanie w ziemię dostępnych w handlu obrzeży, i ścinanie kwiatostanów tak by nie dopuścić do niekontrolowanego wysiewu nasion

Wrotycz poprzez zawarty w nim tujon jest silnie toksyczny. Spożycie w większych ilościach może się przyczynić do zatrucia wielonarządowego w tym do uszkodzenia wątroby. Uprawiany jako roślina ozdobna, przyprawowa i lecznicza.. Surowcem leczniczym jest cała roślina, liście, kwiaty i nasiona i kłącze wrotyczu. W celach leczniczych powszechnie stosowali go starożytni Grecy i Rzymianie. Głównie stosowany był przeciw pasożytom jelitowym, problemom trawiennym, reumatyzmie i gorączce. Wrotycz tak powszechnie stosowany przed wiekami zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie nagle znalazł się na cenzurowanym. Decyzją Parlamentu Europejskiego z dnia 20 grudnia 2006 r. został wpisany na listę "ziół niebezpiecznych". Nie może być używany w mieszankach ziołowych do stosowania wewnętrznego, a w preparatach farmakologicznych jego ilość musi być dokładnie określona, a skład wyszczególniony na opakowaniu. Nie ma natomiast zakazu sprzedaży surowców pozyskiwanych z wrotycza dla zastosowania zewnętrznego.

Medycyna ludowa wrotycz pospolity wykorzystywała głównie w walce z pasożytami układu pokarmowego, przede wszystkim w leczeniu owsicy i glistnicy. Ziele wrotycza stosowano w zaburzeniach żołądkowych, a stosowany zewnętrznie pomagał przy bólach reumatycznych i przy naciągniętych ścięgnach. Wrotycz używano także w leczeniu trudno gojących się ran, zwichnięć, ale także przy histerii, zaburzeniach menstruacyjnych, czy przeziębieniu. Nasze babcie i prababcie wieszały wysuszone ziele wrotyczu w szafach, podobnie jak bagno zwyczajne do odstraszania moli i pluskiew. Wrotycz zakazany jest dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Roślina ta powoduje poronienia, a składniki czynne zioła przenikają do mleka.

Wrotycz to także doskonały surowiec do robienia ekologicznych preparatów (gnojówek i wywarów) do walki z szkodnikami w naszym ogrodzie. Zastosowanie takich preparatów w formie oprysku czy podlewania skutecznie ogranicza populację owadów ssących mszyc, kwieciaków, śmietek, pchełek, mączlika, stonek i owocówek. Rozwieszony w postaci świeżego ziela odstrasza muchy, mrówki, komary, mole i pchły oraz kleszcze potencjalne źródło boleriozy

Wrotycz ma działanie

silnie odkażające (działa na roztocza, robaki, bakterie, wirusy i grzyby)

przeciw zapalne

przeciw bólowe

przeciw alergiczne

uspokajające, przeciwdepresyjne

rozkurczowe

regulujące przemianę materii

 


Handzlówka 2017
Wszelki prawa zastrzeżone, kopiowanie zdjęć i tekstów bez zgody autora zabronione