Rośliny

Głowienka pospolita Prunella vulgaris

Głowienka pospolita wieloletnia bylina z rodziny jasnowatych (lasmiacae). W warunkach naturalnych dość powszechna na całej półkuli północnej. Jej stanowiska znajdziemy od północnej Afryki poprzez Europę, Azję i Amerykę północną. Mimo że z nazwy pospolita nie tak łatwo ja znaleźć. Kiedyś rosnąca dość powszechnie na każdej łące. Dziś za sprawą braku krów na pastwiskach oraz chemizacji i oprysków na chwasty dwuliścienne zupełnie wyparta z łąk i trawników. Je pokrój bardzo zależny od warunków bytowych i ekspansji sąsiadujących z nia chwastów. Raz to pojedyncza mała kilkunasto cm. roślina z kilkoma pędami kwiatowymi, widoczna tylko w okresie kwitnienia. Czasem w sprzyjających warunkach (brak chwastów) tworzy całe kobierce, a jej wysokość to nawet 50cm. Pędy kwiatowe w przekroju czterograniaste, zwieńczone małym kwiatostanem pokrytym fioletowymi, czasem białymikwiatami. Kwiaty osadzone w kątach liści przykwiatowych po 6szt niby okółkach. Głowienka kwitnie w okresie letnim, zależnie od nasłonecznienia stanowiska, od maja do października. Kwiaty zapylane krzyżowo przez owady, czasem też samozapylenie. Nasiona niewielkie jasnobrązowe rozłupki, roznoszone przez wodę (hydrochoria). Powszechność występowania zawdzięczała kiedyś obecności krów na pastwiskach. Krowy zjadając ziele głowienki przyczyniały się do rozsiewania niestrawionych nasion (endoxoochoria).

 

glowie1_.JPG

 

glowie2.JPG

 

Głowienkę pospolitą możemy bez problemowo uprawiać w naszym ogrodzie. Jako przedstawiciel rodzimej flory jest zupełnie mrozoodporna i łatwa w uprawie. Nie ma zbyt wielkich wymagań glebowych, dobrze będzie rosła w każdym podłoży, ważne było odpowiednio wilgotne. W wstępie napisałem o sposobie w jakim się rozsiewa, z którego wynika optymalny termin i sposób wysiewu. Terminem tym jest jesień i siew powierzchniowy. Zebrane nasiona wysiewamy wprost na miejsce stałe, powierzchniowo, do lekko spulchnionej ziemi. Nasiona są stosunkowo małe, równomierne wysianie nie jest łatwym zabiegiem. Żeby sobie ułatwić wysiew należy je zmieszać z małą ilością suchego piasku i dopiero taką mieszanką obsiać wybrane stanowisko. Zastosowanie żółtego piasku ułatwi nam też optyczną kontrolę równomierności wysiewu. Wysianych nasion nie przykrywamy ziemią, miejsce siewu tylko lekko uklepujemy, tak by nasiona nie zostały wypłukane przez deszcz. Jesienny wysiew gwarantuje odbycie naturalnej stratyfikacji i kiełkowanie na wiosnę.

Wiosenny wysiew jest możliwy, ale nasiona kiełkują w małym procencie, chyba że siew odbędzie się bardzo wczesną wiosną, gdy nocami temperatura spada jeszcze poniżej 0 st. C. Przed wysiewem możemy też przeprowadz 3-4 tygodniową zimną stratyfikacji, która zwiększa procent kiełkujących nasion. Tak przygotowane nasiona możemy wysiać w dowolnym terminie, nawet w lato. Młode siewki poza okresowym podlewaniem nie wymagają zbyt wielu zabiegów agrotechnicznych. Jedynie co musimy zrobić w pierwszym okresie ich uprawy, to usuwać chwasty. Na przestrzeni pierwszego roku uprawy siewki szybko się krzewią i stopniowo silnie zadarniają cały teren, nie dopuszczając do rozwoju innych sąsiadujących roślin. Od tej poru stanowisko głowienki poza okresowym podlewaniem nie wymaga żadnych zabiegów.

 

glowie3.JPG

 

Głowienka pospolita to ceniona roślina miododajna, ale przede wszystkim roślina lecznicza. Dzięki swojej „pospolitości” była powszechnie stosowana w ziołolecznictwie ludowym. Surowcem zielarskim jest ziele i kwiaty zbierane w okresie kwitnienia, jak i nasiona. Surowce roślinne z głowienki bogate są w olejki eteryczne, glikozyd aukubina, garbniki, związki żywicowe, saponiny i sole mineralne, nasiona bogate w oleje i śluzy.

W dawnej medycynie ludowej stosowano napary jak i wodne i alkoholowe wyciągi. Preparaty te stosowane były do leczenia stanów zapalnych płuc, oskrzeli i nieżytów dróg oddechowych. Z dużym powodzeniem były stosowane do leczenia biegunek i różnego rodzaju problemów jelitowych. Specyfiki na bazie głowienki rozluźniają śluz zalegający w drogach oddechowych, rozszerzaj oskrzela i ułatwiają jego wydalenie. Zawarty w nich kwas kawowy i ferulowy działa antyseptycznie i ochronnie na wątrobę. Obecność kwasu ferulowego zapobiega zatorom i zakrzepom. Bardzo istotnym składnikiem ww preparat jest też obecność kwasu ursolowego który ma działanie antynowotworowe, przeciw zapalne i przeciwmiażdżycowe. Z względu na doskonałe właściwości przeciwzapalne odwaru był powszechnie stosowany do leczenie wszelkiego rodzaju infekcji górnych i dolnych dróg układu moczowego.


Handzlówka 2017
Wszelki prawa zastrzeżone, kopiowanie zdjęć i tekstów bez zgody autora zabronione