Rośliny
Aralia mandżurska (Aralia mandschurica)

Aralia mandżurska to niewielkie drzewo rodem z Syberii, północnych Chin i Korei, Wschodniej Rosji i Japonii, gdzie rośnie jako poszycie miejscowych lasów liściastych. Jest to odmiana dość popularnej w naszym kraju Aralii Elata (aralia wysoka). Obie odmiany są bardzo podobne, a odmianę Mandżurska odróżnimy po nagich liściach od strony spodniej, dłuższych przylistkach, no i oczywiście jest o wiele niższa od odmiany wysokiej. Podobnie jak żeń-szeń syberyjski i żeń-szeń właściwy należy do rodziny araliowatych (Araliaceae) i posiada podobne właściwości i cechy.


aralia_2_lata.jpg

2 letnia Aralia


kwiaty.jpg

Pierwsze kwiaty 3 letniej Aralii

Pokrój drzewa do złudzenia przypomina odmianę wysoka, pień pojedynczy palowy, czasem rozgałęziony, jednak pędy są zawsze prawie pionowe. Zarówno pień jak i pędy pokrywają masywne kolce. Wierzchołek rośliny zwieńczony ogromnymi pióropuszem liści ułożonych horyzontalnie tworzy parasolowaty twór do złudzenia przypominający palmę. Starsze osobniki wytwarzają 2-3 warstwy – piętra takich liści. Liście  są podwójnie, bądź potrójnie pierzaste, składają się z ogromnych ogonków i jajowatych listków.


aralia_kolce.jpg

Pień Aralii widoczne budzące respekt kolce


aralia_6.jpg

Szypułki oblepione stopniowo dojrzewającymi nasionami

aralia7.JPG

W połowie lipca na wierzchołkach kilku letnich aralii pojawiają się baldachimy białych miododajnych kwiatów o kremowych pręcikach. Kiście przypominają baldachy czarnego bzu, są jednak zdecydowanie większe.


aralia_5.jpg

Aralia w okresie, gdy zawiązuje owoce

Jesienią gdy liście się przebarwiają na żółto, a aralia staje się ozdobą nie jednego ogrodu, pojawiają się małe czarne owoce, które licznie oblepiają różowe wówczas szypułki owocostanów.

aralia_nas.jpg

Zasuszone niełupki z nasionami

Owocem jest mała czarna niełupka, każdy owoc to 3-4 nasiona. Aralia jest w pełni mrozoodporna i bardzo szybko rośnie, jej roczne przyrosty w pierwszych latach to 80-100 cm rocznie. Może być sadzona w każdych warunkach, doskonale rośnie w pełnym słońcu jak w miejscu zacienionym. Ze względu na swoje rozłożyste liście potrzebuje dużo przestrzeni. Preferuje miejsca osłonięte, na wietrznym liście nie wytrzymują naporu wiatru łamią się i opadają. Zjawisko to nasila się pod koniec lata kiedy liście Aralii powoli zamierają i zmieniają swoja barwę na żółta. Wybierając stanowisko należy ją posadzić w żyznej i wilgotnej glebie o lekko kwaśnym odczynie.

Aralia mandżurska szczególnie starsze osobniki wytwarzają liczne odrosty korzeniowe, jest to doskonały materiał szkółkarski. Żeby takie sadzonki pozyskać musimy posiadać taką ”wiekową” roślinę mateczną. Młode odrosty pojawiają się przez cały okres wegetacyjny. Wyrastają z bardzo rozłożystego systemu korzeniowego jaki tworzy Aralia na głębokości ok. 20-30cm. Po zlokalizowaniu odrostu odcinamy go szpadlem robiąc 2-3 głębokie pionowe nacięcia w ziemi w odległości 5-10 cm od pnia odrostu. Teraz wystarczy wykopać sadzonkę, posadzić i obficie podlać. Przy takim rozmnażaniu warto sadzonki odrostowe pozyskiwać stopniowo, nie patrząc na datę w kalendarzu. Przesadzamy je jak tylko osiągają ok 20cm wysokości pnia. Pozostawione do jesieni (optymalny czas na przesadzanie), są już bardzo duże. Wiele z nich ma ponad metr wysokości i trudno się przyjmują na nowym miejscu.

Aralia jak większość przedstawicieli Araliowatych nie jest łatwa do rozmnożenia z nasion. W warunkach naturalnych, kiedy opadłe nasiona do wiosny przebywają w ziemi są narażone na patogeny odglebowe i w większości ulegają rozkładowi. Jeżeli nawet pojawia się siewki, to rosną bardzo powoli i wymarzają w czasie pierwszej zimy. Najlepszym sposobem jest zebranie świeżych nasion, zaprawienie ich zaprawa nasienną i przetrzymanie. Optymalnym momentem do wysiania jest późna jesień tuz przed pierwszymi przymrozkami. Taki wysiew zbliżony do naturalnego zapewnia odpowiednie „przeleżenie” i stratyfikacje naturalna, a jednocześnie zapobiega wschodem siewek w roku siania. Tak przygotowane nasiona możemy także wysiać nasiona wiosną, jednak ta metoda wymaga poddaniu nasion stratyfikacji. Z względu na słabe zapylenie, wiele nasion nie jest dobrze wykształconych co powoduje że tylko 10-15% jest w stanie skiełkować i to w optymalnych warunkach. Wynika to z niedojrzałości zarodka, zjawisko charakterystyczne dla niemal wszystkich przedstawicieli starożytnych roślin araliowatych. Nasiona moczymy przez 24h (wodny roztwór nadmanganianu potasu), a następnie podajemy „zimnej” stratyfikacji przez okres 60-90 dni. Stratyfikacje przeprowadzamy w wilgotnym piasku w temperaturze 0-3 st (dolna półka lodówki), pamiętając o wszystkich zasadach „sterylności” i uzupełnianiu wody tak, by piasek zawsze był mokry, ale nie przelany bo wtedy nasiona zgniją. Dobrze przeprowadzona stratyfikacja 2-3 krotnie podnosi procent kiełkujących nasion. Tak spreparowane nasiona, szczególnie te które przeleżały 3 miesiące powinny już posiadać widoczne gołym okiem miniaturowe ogonki-kiełki. Siew przeprowadzamy na początku maja do szklarni lub na rozsadnik, bardzo ostrożnie wyjmując pojedyncze nasiona i umieszczamy je w ziemi na głębokości 1-2 cm. Siewki rosną bardzo powoli i wymagają częstego podlewania, są wrażliwe na przemarzanie dlatego przed nastaniem pierwszych mrozów wymagają okrycia, potem już rosną bardzo szybko i są zupełnie mrozoodporne. Dobra sposobem na przemarzanie małych siewek jest ich przesadzenie na okres zimowego spoczynku do doniczek i przechowanie w nieogrzewanym pomieszczeniu. Wiosna jak tylko ustąpią śniegi możemy je przesadzić na miejsce stałe

a_korzen.jpg

Korzeń Aralii

Surowcem leczniczym są korzenie bogate w cenne, biologicznie aktywne substancje o różnorodnej budowie chemicznej. Odwary, proszek i nalewka z korzeni Aralii Mandżurskiej, zwanej przez ludy Syberii „czartowski drzewem”, mają działanie zbliżone do żeń-szenia.
- stymuluje centralny układ nerwowy
- pomaga w stanach nerwowego i fizycznego wyczerpanie,
- wzmacnia serce,
- reguluje niskie ciśnienie krwi
- pomaga w przytłumionej, wstrzymywanej depresji typu melancholijnego,
- obniża poziom cholesterolu i cukru w krwi, układanie lipidów,
- zwiększa odporność organizmu na niesprzyjające wpływy otoczenia,
- zwiększa sile mięśni i wytrzymałość fizyczną,
- poprawia potencję (afrodyzjak)

Naturalną koleją rzeczy w tym miejscu powinny pojawić się przepisy i porady jak stosować preparaty z aralii. Internet jest pełny tego typu porad i przepisów, a intencja tej strony jest prezentacja i pomoc w uprawie, a nie ziołolecznictwo.


Handzlówka 2017
Wszelki prawa zastrzeżone, kopiowanie zdjęć i tekstów bez zgody autora zabronione