Rośliny
Sierpik koronowaty (Serratula coronata)

Sierpik koronowaty (Serratula coronata), wieloletnia bylina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae), o podobnych właściwościach jak Szczodrak Krokoszowaty (Rhaponticum carthamoides). Zakres jego występowania w stosunku do wspomnianego Szczodraka jest zdecydowanie większy. Rozciąga się od Europy Środkowej poprzez Azję wschodnia do Afryki północnej. Występuje jako pojedyncze stanowiska, a czasami tworzy niekończące się łany. Można go spotkać na Ukrainie, Kaukazie, Syberii, Dalekim Wschodzie, Mongolii, Chinach, Korei i Japonii. Typowym siedliskiem podmokłe łąki, doliny dużych rzek, wysychające bagna i obrzeża stawów. Dobrze rośnie w pełnym słońcu, a za optymalne dla wzrostu i rozwoju uważa się gleby zasobne w próchnicę, a także torfowiska o wysokiej wilgotności (17-36%). Z powodzeniem kolonizuj foldery zalewowe rzek, na których okresowo pojawia się woda jednak nie dłużej niż 10 dni. Poza wspomnianymi tu stanowiskami, Sierpika możemy spotkać na zboczach gór i porastających je lasach, do wysokości 1600 m n.p.m.

sierp1.JPG

Sierpik koronowaty w porównaniu do Szczodraka Krokoszowatego dość późno rozpoczyna wegetacje. Z podziemnego dość płytkiego zółto-szarego, ale rozłożystego (20-50 cm) kłącza z licznymi korzeniami nitkowymi co roku wyrasta kilka do kilkunastu pędów kwiatowych. Pędy kwiatowe młodych roślin dorastają do 40-50 cm, a starszych nawet do 140-170 cm. Pędy są proste, rowkowane, kątowe, na szczycie często rozgałęzione. Pokryte liśćmi siedzącymi, u dołu dłuższe 20-45 cm , a górne krótsze 3-7 cm. Liście 5-7 palczaste na obrzeżach piłkowane, delikatnie kutnerowate, z góry ciemnozielone od spodu jasne z wyraźnie widocznymi „żyłkami”. Pędy w zależności od wieku rośliny zwieńczone jednym lub kilkoma kwiatami, często dość zagęszczonymi. Koszyczki kwiatowe owalne o średnicy 1,5-2,5 cm. Kwiaty fioletowo-liliowe, dwupłciowe, a niektóre zewnętrzne bywają żeńskie. Kwitnie przez 2-3 miesiące (lipiec-wrzesień). Owocem jest połyskujące, jasno brązowa niełupka, długości 5-7 mm grubości 1,2-1,7 mm w najgrubszym miejscu. Każdy owoc posiada resztki puchu kielichowego pozwalający na przemieszczanie się wraz z wiatrem. Jeden dojrzały kwiatostan wytwarza ok 20-70 nasion, a ich waga to 3-5g na 1000 szt.

sierpik.jpg

Sierpik Koronowaty nasiona


Sierpika jako roślinę leczniczą możemy uprawiać w własnym ogrodzie,. Rozmnażamy poprzez wysiew nasion, albo przez podział karpy korzeniowej. W warunkach naturalnych sierpik Sierpik daje duży samosiew. Młode siewki które pojawiają się jeszcze przed zimą w większości wymarzają. Aby nie do puścić do takiej sytuacji nasiona zbieramy, gdy tylko osiągną dojrzałość i wysiewamy wprost do gruntu późną jesienią przed pierwszymi przymrozkami. Taki wysiew zbliżony do naturalnego zapewnia odpowiednie „przeleżenie” i stratyfikacje naturalna, jednocześnie zapobiega wschodom siewek w roku siania. Nasiona możemy także wysiać wiosną, jednak ta metoda wymaga poddaniu nasion 1-2 miesięcznej zimnej stratyfikacji. Stratyfikacje przeprowadzamy podobnie jak w przypadku Szczodraka Krokoszowatego w wilgotnym piasku w temperaturze 0-4 st (dolna półka lodówki).

sierp3.JPG

Siewki sierpika 2023

Dobrze przeprowadzona stratyfikacja 2-3 krotnie podnosi procent kiełkujących nasion. Tak spreparowane nasiona, szczególnie te które przeleżały 2 miesiące powinny już posiadać widoczne gołym okiem małe kiełki. Siew przeprowadzamy na początku maja na rozsadnik, albo do małych doniczek, gdy zamierzamy zrobić rozsadę. Bardzo ostrożnie wyjmując pojedyncze nasiona i umieszczamy je w ziemi na głębokości 1-2 cm, przy założeniu 40-45 nasion na m2.

sierp4.JPG

Sadzonki sierpika doniczki P8

Siewki rosną bardzo powoli i wymagają częstego podlewania. Gęstość jaką tu zaprezentowana jest typowa dla roślin do trzeciego roku, potem z względu na znaczne rozmiary wymagają przerzedzenia. Sadząc Sierpika z rozsady doniczkowej od razu ustalamy rozstaw 40x40cm lub więcej. Sierpik jest odporny na duże spadki temperatur. W rzadkich opisach tej rośliny głównie na Rosyjskich stronach można wyczytać, że w czasie srogich zim, może przemarzać i wymaga okrycia. Swoje najstarsze Sierpiki mam już kilkanaście lat , nie okrywane zimują bezproblemowo w gruncie.

sierp5.JPG

2 letni sierpik w gruncie wiosną i pierwsze właściwe liście

sierp6.JPG

2 lata czekania i pierwsze pąki kwiatowe (połowa czerwca)

sierp7.JPG

Sierpik Koronowaty kwiat

Sierpik koronowaty podobnie jak Szczodrak Krokoszowaty, dzięki dużej zawartości ecdysteroidów jest roślina wybitnie adaptogenną. Pełna aktywność farmakologiczną dziko rosnący sierpik uzyskuje po 9-12 latach , a taki z uprawy już w 5-6 roku po posadzeniu. Jest to roślina mało znana, prace badawcze trwają głównie w Rosji. Pierwsze wyniki są bardzo obiecujące. Zawartość związków aktywnych głównie ecdysteroidów w dziko rosnącym Szczodraku to ok. 0,12-0,57%, natomiast zawartość tych samych związków w Sierpiku Koronowatym o aż 0,31-1,15%, czyli dwukrotnie więcej. Reasumując preparaty z Sierpika mogą z powodzeniem zastąpić te otrzymywane z Szczodraka Krokoszowatego, przy czym dawkę stosuje się o połowę mniejszą.

Działanie Ecdysteronu:

Wzrost syntezy białek
Poprawa funkcjonowania układu nerwowego
Wzrost zawartości białek i glikogenu w mięśniach
Stabilizacja poziomu glukozy we krwi
Regulacja poziomu insuliny we krwi – zapobiega gromadzeniu tłuszczu zapasowego
Stymulacja procesów regeneracyjnych i naprawczych wszystkich tkanek
Stabilizacja błon komórkowych
Działanie antyoksydacyjne
Silne działanie przeciwzapalne
Silne działanie antykataboliczne – ogranicza stężenie oraz aktywność kortyzolu
Wzrost wydolności tlenowej organizmu
Wzrost beztłuszczowej masy mięśniowej i redukcja tkanki tłuszczowej

Redukcja zmęczenia i apatii, działanie energetyzujące i witalizujące
Poprawa siły mięśniowej

 

aktualizacja 31 10 2023


Handzlówka 2017
Wszelki prawa zastrzeżone, kopiowanie zdjęć i tekstów bez zgody autora zabronione