Rośliny

Aksamitka błyszcząca (Tagetes lucida) 

Aksamitka błyszcząca Tagetes lucida należy do rodziny astrowatych (Asteraceae) pochodzi z Ameryki środkowej. W warunkach naturalnych spotykana na piaszczystych zboczach gór Meksyku, Gwatemalii, Hondurasu do wysokości 1500–1800 n.p.m. Nazywana też Meksykańskim estragonem od wieków była uprawiana przez Azteków do celów kulinarnych, leczniczych i rytualnych. W kulturach meksykańskich cała roślina była używana na bóle brzucha, nudności i kolkę. Stosowano ją również na przeziębienia i gorączki. Była też ważna rośliną w rytuałach religijnych Azteków, od czasów starożytnych do dziś wśród rdzennej ludności Meksyku i Gwatemalii. Świeże kwiaty i liście tej rośliny mają właściwości psychoaktywne i były używane przez Azteków w rytuałach. Uważa się, że spożywanie herbaty zrobionej z świeżych liści lub zmielonego świeżego materiału roślinnego wywołuje sen, halucynacje lub jest przydatne jako afrodyzjak. Wykorzystywana również jako talizman, wcierana w klatkę piersiową dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas przeprawy przez rzekę. Aztekowie palili meksykański estragon jako kadzidło, a kwiatami przyozdabiali wiele ceremonii religijnych. Nadal jest używana do odstraszania „złych duchów”. W kulturze Azteków była poświęcona Tlalokowi, bogu deszczu i błyskawic, a zatem była odpowiedzialna za „mokre” choroby, takie jak przeziębienia i reumatyzm. Współcześnie dzięki łatwości uprawy jest powszechnie wykorzystywana w kuchni jako tani substytut estragonu.

aksa0.jpg

aksa1.jpg

W warunkach naturalnych Ameryki środkowej aksamitka błyszcząca jest bylina. W naszym klimacie z dużym powodzeniem możemy ja uprawiać jako roślinę jednoroczną. Dobrze przygotowana i okryta przy łagodnej zimie jest w stanie przezimować w gruncie, dolna granica przetrwania to -5st. C. Aksamitka jest hermafrodytą (ma narządy męskie i żeńskie) i jest zapylany przez owady. Jej kwiaty należą do najbardziej słodko pachnących ze wszystkich kwiatów Ma małe wymagania glebowe dobrze rośnie w typowej ziemi ogrodowej. Dobrze toleruje gleby lekkie piaszczyste, gliniaste i ciężkie gliniaste. Również odczyn Ph nie ma tu znaczenia, toleruje gleby kwaśne, obojętne do alkalicznych. Wybierając stanowisko musimy zdecydowanie wybrać pełne słońce. Posadzona w cieniu źle rośnie i z czasem zanika.


tag5.JPG

Aksamitkę jest łatwa w uprawie, rozmnażamy ja poprzez wysiew nasion wczesną wiosną i przygotowanie rozsady. Ciekawostką jest fakt ze nasiona tej rośliny zachowują bardzo długo okres zdolności do kiełkowania. Podłoże powinno być w miarę jałowe i „lekkie”, mieszanina ziemi ogrodowej i piasku 1:1. Nasiona wysiewamy do pojemnika z podłożem bardzo płytko, najlepiej powierzchniowo. Ziemie w pojemniku „uklepujemy” np. mała deseczką i równomiernie na cała powierzchnie rozsypujemy nasiona. Tak rozsypane - rozłożone nasiona przykrywamy cienką warstwą ziemi, tak by tylko ich nie było widać. Całość dobrze zraszamy i odstawiamy do ciepłego pomieszczenia, utrzymując stale wilgotne podłoże.

aksa3.jpg

  

Pierwsze siewki pokazują się po 2-3 tygodniach. Jak podrosną w fazie gdy maja 2-3 listki należy je przepikować do małych pojemników, najlepiej doniczek P9 (pojemność 0,5L). Przygotowana rozsadę w połowie maja, gdy już nie grozą wiosenne przymrozki wysadzamy na miejsce stałe do ogrodu. Aksamitka dobrze się krzewi, dlatego wymaga dość dużych rozstawów, typowo to 30x30cm. Po posadzeniu jak sadzonki zaczną przyrastać (początkowo jest to jeden pęd) i osiągną wysokość ok 10-15cm należy je przyciąć. Młode rośliny gdy stracą czubek wzrostu szybko zaczynają się krzewić. Na pokrój rośliny i okres kwitnienia pozytywnie pływa tez przycinanie pędów kwiatowych w okresie pozyskiwania ziela na susz. Tak przycinana roślina kwitnie do pierwszych większych przymrozków. Wybierając stanowisko wybieramy osłonięte od wiatru, w przeciwnym razie należy zastosować małe paliki, po jednym dla każdej rośliny.

aksa4.jpg


DZIAŁANIE:

- działanie przeciwdepresyjne, przeciw lękowe, uspakajające, rozluźniające
- hamuje rozwój Candida sp. gronkowców, paciorkowców i pałeczek okrężnicy
- działa przeciwzapalnie na stawy i mięśnie – zalecana w chorobach reumatycznych
- działa przeciwpasożytniczo wobec pierwotniaków, przywr i obleńców
zażywana równocześnie doustnie i zewnętrznie wspomaga leczenie łuszczycy i tocznia
- wywiera wpływ żółciopędny, moczopędny, przeciwzapalny
- wzmaga usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii
- powstrzymuje reakcje autoagresji immunologicznej
- wspomaga leczenie łuszczycy i tocznia
- wywiera wpływ estrogenny i antyandrogenne

aksa5.jpg
 

ZASTOSOWANIE:

- choroby reumatyczne
- autoimmunologiczne choroby skóry i układowe
- nieżyt gardła, zatok i oskrzeli
- zapalenie płuc
- infekcje bakteryjne oporne na antybiotyki
- kamica żółciowa i zastoje żółci
- niedobór estrogenów u kobiet
- niedoczynność jajników
- łysienie androgenne (wspomagająco)
- hipercholesterolemia
- depresja
- lęki

- łagodzi objawy kaca
 

aksa6.JPG

Aksamitka błyszcząca podobnie jak większość aksamitek to nie tylko roślina ozdobna, przyprawowa, kulinarna i mistyczna, to także cenna z roślina z punktu widzenia ogrodnika. Wydzieliny z korzeni rosnących roślin mają działanie owadobójcze na glebę, skuteczne przeciwko nicieniom i do pewnego stopnia przeciwko ślimakom, mają również działanie przeciwko niektórym uporczywym chwastom. Wydzieliny te powstają około 3 - 4 miesiące po siewie Rosnąca roślina ma również działanie odstraszające na różne szkodniki owadzie, takie jak chrząszcz szparagowy i ryjkowce.

Data aktualizacji 3 11 2023


 


Handzlówka 2017
Wszelki prawa zastrzeżone, kopiowanie zdjęć i tekstów bez zgody autora zabronione