Serdecznik pospolity

Serdecznik pospolity (Leonurus cardiaca), gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny Jasnowatych. Występuje w całej niemal Europie oraz w Turcji. W Polsce jest dość pospolity na niżu i pogórzu, rośnie na przydrożach, rumowiskach, suchych pastwiskach, zwłaszcza na stanowiskach słonecznych i bogatych w wapń. Swoją łacińską nazwę – Leonurus – lwi ogon zawdzięcza budowie liści.

Łodygi rozgałęzione u dołu, wzniesione 30-100cm, żebrowane, cztero-kańciaste, owłosione, o niezbyt przyjemnej woni. Liście serdecznika są szaro owłosione i wyrastają naprzemianlegle na długich ogonkach, na końcach są zaostrzone. Serdecznik Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są są wargowe, o charakterystycznej budowie dla rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) – górna warga jest różowa i owłosiona na brzegach, dolna jest cętkowana, purpurowo-biała z żółtym odcieniem. Serdecznik pospolity to roślina lecznicza, a le także cenna roślina miododajna o wydajności 300-400kg/h.

Kwitnący serdecznik pospolity

Uprawa serdecznika pospolitego jest bardzo prosta. Nasiona wysiewamy wczesna wiosna pod osłonami, lub pod koniec kwietnia wprost do gruntu. Nasiona wysiewamy powierzchniowo i przykrywamy cieką warstwą okwaszonego torfu. Torf dobrze chłonie wodę i pozwoli utrzymać stale wilgotne podłoże. Jeśli tylko zapewnimy ciepło i odpowiednią wilgotność podłoża młode siewki pokazują się już po 10-14 dniach. Gdy tylko rozwiną 2-3 liście właściwe należy je przesadzić na miejsce stałe w rozstawie 40-40cm.

Nasiona serdecznika pospolitego

Serdecznik nie ma wysokich wymagań stanowiskowych, rośnie dobrze w typowej ziemi ogrodowej. Stanowisko najlepiej wilgotne, słoneczne. Posadzony w półcieniu źle rośnie i słabo kwitnie. Jeżeli zdecydujemy się na zrobienie rozsady w doniczkach, to przed posadzeniem na miejsce stałe należy je zahartować. Przez kilka dni młode sadzonki wystawiamy na słońce, początkowo na 2-3 godziny potem dłużej. Siewki podobnie jak dorosłe rośliny mają dość smukły i wiotki wygląd, mimo to nie wymagają palików, są w stanie przetrzymać nie jeden deszcz czy większy wiatr.

Sadzonki gotowe do posadzenia w ogrodzie

Surowcem zielarskim jest ziele, które zbieramy latem w początkowym okresie kwitnienia serdeczników. Ścinamy dolne liście i pędy wierzchołkowe na odcinku 25 cm. Wybieramy tylko rośliny zdrowe, bez plam, przebarwień i zdrewniałych części łodyg. Tak zebrany materiał rozkładamy np. Stół pokryty białym płótnem na którym rozkładamy zebrane liście i suszymy w zacienionym i przewiewnym miejscu w temperaturze do 35°C. Pędy wierzchołkowe wiążemy w małe pęczki i suszymy w pozycji wiszącej "głowa w dół"

Kwitnące serdeczniki, najlepszy okres do zbioru ziela

Serdecznik pospolity to roślina lecznicza. Surowcem zielarskim jest ziele serdecznika, które zawiera terpeny, flawonoidy, garbniki, glikozydy, saponiny, kwasy organiczne, a także sole wapnia, potasu,krzemu i inne. Ziele serdecznika wykazuje właściwości ściągające, uspokajające, moczopędne, wiatropędne i rozkurczowe. Najbardziej znany jest jego dobroczynny wpływ na serce i cały układ krążenia, ponieważ wzmacnia mięsień sercowy i działa uspokajająco w stanach nerwicy sercowo-naczyniowej. Stosuje się go w chorobach serca powstałych na tle nerwowym. Serdecznik wpływa m.in. regulująco i modyfikująco na czynność układu przewodzącego serca i zwalnia jego akcję. Badania farmakologiczne wykazały, że działanie antyarytmiczne ekstraktu z ziela wynika z blokady kanałów wapniowych i potasowych, co prowadzi do wydłużenia podstawowego cyklu pracy serca, a także zwiększenia przepływu wieńcowego. Dlatego warto przyjmować serdecznik przy kołataniu, nadmiernej pobudliwości nerwowej, w bezsenności, w stanach lękowych, histerii, skłonności do płaczu, zawrotach czy bólach głowy.

Oprócz tego ziele serdecznika warto przyjmować w dolegliwościach okresu klimakterium, przy zaburzeniach funkcji wydzielniczych tarczycy, przede wszystkim w nadczynności i towarzyszących jej palpitacjach serca i tachykardii, w łagodnych postaciach cukrzycy, ponieważ reguluje poziom cukru we krwi oraz w chorobie Basedowa.

Zewnętrznie odwary z ziela wykorzystuje się do obmywań i okładów na rany, blizny, drobne skaleczenia, uszkodzenia naskórka czy oparzenia I i II stopnia. Przyspieszają proces gojenia i dezynfekują. Liczne badania naukowe potwierdziły bakteriobójcze działanie wyciągu z serdecznika w stosunku do gronkowca złocistego oraz zarodźca malarii, a także jego zdolności do hamowania rozwoju wirusa kleszczowego zapalenia mózgu, skuteczny w leczeniu koinfekcji Boleriozy.

Aktualizacja 7 11 2024