Akmelia znieczulnik
Acmella oleracea - znieczulnik czyli ,,roślina od bólu zęba'', zwana też "jeżówka elektryczną", czy "roślinnym botoxem". To niska płożąca się roślina z rodziny astrowatych, rodem z Brazylii. Przez wielu uważana za roślinę ozdobną za sprawa błyszczących liści i bardzo atrakcyjnych kwiatów pozbawionych zupełnie płatków. Kwiatostany tej niezwykłej rośliny są małe, żółtawe lub żółtawe z purpurowo brązowym szczytem i mają niezwykłe właściwości.
Kiedy włożymy do ust, świeży listek ma się wrażenie mrowienia i drętwienia w jamie ustnej. Mrowienie to do złudzenia przypomina efekt jaki uzyskamy przy dotknięciu językiem biegunów 9-woltowej baterii. Jeszcze większych wrażeń doznamy gdy będziemy żuć świeże kwiatki acmeli. To właśnie dzięki temu skojarzeniu roślina ta potocznie nazywana jest „elektryczna jeżówką”. Mrowienie i drętwienie prowadzące do efektu znieczulenia wykorzystywane jest przez rdzenna ludność do leczenia bólu zębów i innych dolegliwościach w jamie ustnej, Acmelia to nie tylko roślina „na ząb”, ale także roślina lecznicza, warzywo i przyprawa.
Akmelia odmiana żółta
Akmelia z brązowym czubkiem
W warunkach naturalnych (Brazylia) akmelia to wieloletnia bylina, jej mięsiste liście są jednak bardzo wrażliwą na niskie temperatury. W warunkach krajowych z powodzeniem możemy ją uprawiać jako roślinę doniczkową w domu. Można ją także uprawiać w ogrodzie, jednak z względu na długi okres wegetacji korzystne jest zrobienie rozsady i przeniesienie jej na miejsce stałe dopiero w drugiej połowie maja po "zimnych ogrodnikach". Z względu na wymaganą dużą wilgotność powietrza optymalne warunki to szklarnia lub tunel foliowy, ale posadzona w gruncie też radzi sobie dobrze pod warunkiem częstego zraszania. Dobrze rośnie w typowej ziemi ogrodowej bogatej w kompost, ważne by podłoże było stale wilgotne, a liście często zraszane. Może rosnąć w pełnym słońcu, ale zdecydowanie lepsze stanowisko to lekko zacienionym, gdzie tak szybko nie wysychają zraszane liście.
Nasiona akmeli
Akmelię możemy rozmnażać oprzez wysiew nasion wczesna wiosną i sadzonek zielnych pobieranych w połowie lata. Nasiona po uprzednim namoczeniu (24h) wysiewamy do większego pojemnika. Podłoże to mieszanina piasku i odkwaszonego torfu w proporcjach 1:1. Nasiona siejemy płytko, dobrze podlewamy, a cały pojemnik przykrywamy kawałkiem szyby, tak by zachować stała wilgotność. Przy stałej wilgotności i temperaturze podłoża ok 24st pierwsze siewki pojawiają się bardzo szybko nawet po kilkunastu dniach. Siewki w fazie 2-3 liści delikatnie (młode siewki są bardzo kruche) przesadzamy do doniczek produkcyjnych np P9, albo innych pojemników z otworami w dnie. Po kilku tygodniach gdy nie ma obawy o nocne przymrozki, a sadzonki dobrze się ukorzenią możemy je przesadzić na miejsce stałe. Acmelia w warunkach uprawy gruntowej dorasta do 20-30cm wysokości i tyle szerokości. Dobrze podlewana silnie się rozrasta i rozkrzewia, a pokładające się łodygi w kontakcie z podłożem szybko wytwarzają korzenie i na efekty nie trzeba długo czekać. W połowie lata tworzy już bardzo zwięzły kobierzec zagłuszając wszystkie chwasty. Acmelia nie wymaga pracochłonnego zabiegów pielęgnacyjnych, wystarczy częste podlewanie i zraszanie liści. Jedyny problem mogą stanowić ślimaki, które wabione stale wilgotnym i zacienionym miejscem w ogrodzie żerują na jej liściach.
Kwitnąca akmelie (sierpień) rosnące w gruncie
Akmelię stosujemy w postaci świeżych kwiatów i liści, które im są bardziej świeże i młode wywołują większy efekt. Każdy kto odwiedza moje gospodarstwo przechodzi "próbę akmeli", która polega na przeżuciu 1-2 kwiatów. Przeżute dają początkowo efekt wywołujący delikatne "szczypanie-parzenie" jakby dotknięcie językiem zacisków 9V baterii, potem ślinotok z delikatnym drżeniem języka i policzków. Przy zastosowaniu większej ilości liści-kwiatów dochodzi do całkowitego odrętwienie (znieczulenie) jamy ustnej. Efekt "znieczulenia" utrzymuje się tylko kilkanaście minut, ale możemy go podtrzymać poprzez kolejna dawkę liści-kwiatów. Już nawet niewielka ilość przeżutych kwiatów-liści stymuluje okład limfatyczny korzystnie wpływając na pozbywanie się toksyn z naszego organizmu. Stymulując produkcję śliny pobudza apetyt i wspomaga trawienie.
Dzięki wysokiej zawartości Spilantholu jest wysoko antybakteryjna, antywirusowa, antygrzybiczna i tym samym skuteczna w walce z Candida. Rozgniecione i zmiażdżone liście przyłożone do rany szybko likwidują obrzęk, jednocześnie hamują rozwój drobnoustrojów.
Acmellę możemy tez stosować w postaci naparu z świeżych lub suszonych liści. Napar taki skuteczny jest w odkażaniu układu moczowego, w tym rozpuszczaniu kamieni, przy reumatyzmie, przeziębieniu i gorączce. Akmelia wcierana w skórę (zewnętrznie) w postaci papki nie powoduje efektu znieczulenia, a jedynie zmniejszenie napięcia mięśni. Stąd jej jedna z nazw "Ziołowy Botox", którego stosowanie w porównaniu z tym syntetycznym jest pozbawione efektów ubocznych.
Świeże młode listki akmelli poza właściwościami leczniczymi posiadają specyficzna smak i aromat. Liście z powodzeniem można dodawać do sałatek, kanapek, czy drinków, by podkreślić ich "elektryczny charakter".
Aktualizacja 30 10 2024