Dziewanna

Dziewanna wielkokwiatowa (Verbascum densiflorum) – gatunek rośliny z rodziny trędownikowatych (Scrophuliaceae). Występuje w południowej i środkowej Europie oraz w Turcji i części Kaukazu. W Polsce jest dość pospolita występuje jako roślina ruderalna. 

  

Kwitnąca 2 letnie dziewanna

  

Kwiaty dziewanny w zbliżeniu

  

Dziewanna jest roślina dwuletnią . W pierwszym roku po wysianiu wytwarza tylko rozetę liści odziomkowych, a wiosną roku następnego z zimującej rozety wyrasta wysoki do 2 m, czasem rozwidlony pęd kwiatowy. Cało roślina pokryta jest żółtawym kutnerem, który ją zabezpiecza przed nadmiernym odparowywaniem wody. Kwiaty barwy od jasnożółtej do brunatnej i średnicy od 20 do 30mm. Kwitnie od początku lipca do września, a czasem nawet dłużej.

  

Wiosenne siewki dziewanny jesienią 

  

Dziewanna wiosna w drugim roku pojawiają się pędy kwiatowe

  

Dziewanna określana jako roślina ruderalna nie ma zbyt wygórowanych warunków uprawy, wyrośnie na każdym podłożu i w każdych warunkach. Typowym miejscem występowania to gruzowiska po wyburzeniu budynków, wszelkiego rodzaju nasypy drogowe, a nawet torowiska kolejowe. Jedynym czynnikiem hamującym kiełkowanie i wzrost to obecność gęstej trawy. Wysiane nasiona na takie trawiaste podłoże nie skiełkują, mogą tak przeleżeć wiele lat. Wystarczy na takie obsiane „trawiaste” miejsce położyć np. stertę gałęzi które skutecznie je zacienią. Po jakimś czasie trawa zaniknie. Gdy np. po 2-3 latach usuniemy gałęzie i wróci słońce dziewanna błyskawicznie skiełkuje.

  

Stanowisko dziewanny w miejscu usuniętej sterty gałęzi.

  

Nasiona dziewanny

  

W warunkach naturalnych dziewanna daje duży samosiew. Optymalny termin wysiewu to jesień zaraz po zbiorze nasion, albo wczesna wiosna. Nasiona wysiewamy wprost na miejsce stałe, stanowisko słoneczne. Nasiona są bardzo drobne, żeby je równomiernie wysiać można je zmieszać z suchym piaskiem. Siew robimy powierzchniowo, poprzez rzucenia garści piasku z nasionami na lekko spulchnione podłoże. Ponieważ dziewanna to dość okazała roślina, siewki należy przerzedzić tak by na metr kwadratowy przypadało 2-3 rośliny

  

Surowcem zielarskim są kwiaty dziewanny, zbierane po ustąpieniu porannej rosy. Istotnymi składnikami surowca są śluzy (do 3%), ponadto saponiny m.in. werbaskosaponina, irydoidy: aukubina, flawonoidy, barwniki karotenowe: β–karoten, β–krocetyna i ksantofile, ślady olejku lotnego i kwasu jabłkowego oraz do 6% soli mineralnych. Spośród składników obojętnych zwraca uwagę znaczna zawartość sacharozy i innych cukrów (do 20%).

 

Wodne wyciągi surowca mają zastosowanie głównie wykrztuśne (dzięki zawartości saponin) oraz osłaniające (dzięki obecności śluzu). Działają również przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej, gardła, oskrzeli, przełyku, żołądka i jelit, a także dróg moczowych łącznie z pęcherzem. Doustnie podawane wyciągi z dziewanny mają nieznaczne działanie moczopędne i napotne. Stosowane zewnętrznie na skórę kwiaty działają odmiękczająco, gojąco i przeciwzapalnie. Stwierdzono działanie surowca przeciw wirusom grypy A2 i B.

  

  

Aktualizacja 12 11 2024